ОНЛАЙН ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРІ БЕЙНЕЛЕРІН ӨҢДЕУ АРҚЫЛЫ САЯСИ ЭКСТРЕМИЗМДІ АНЫҚТАУ МОДЕЛІ

Авторы

  • Ш.Ж. Мусиралиева КазНУ имени Аль Фараби
  • Қ. Багитова КазНУ имени Аль Фараби
  • К. Байсылбаева КазНУ имени Аль Фараби
  • М. Болатбек КазНУ имени Аль Фараби
  • Қ. Азанбай Al-Farabi Kazakh National University

DOI:

https://doi.org/10.32014/2024.2518-1726.255

Ключевые слова:

әлеуметтік желілер, саяси экстремизмді анықтау, контрастты түзету, вейвлеттік талдау

Аннотация

Ғылыми зерттеу жұмысы әлеуметтік желілердегі саяси экстремизмге шақыруларды танудың маңызды ғылыми-тәжірибелік мәселесін шешуге арналған. Олар бүгінгі күні өзінің жоғары танымалдылығына байланысты осындай шақыруларды таратудың негізгі тәсілдерінің бірі болып табылады. Әлеуметтік желілердегі саяси экстремизмге шақыруларды анықтаудың заманауи құралдары негізінен олардағы мәтіндік хабарламаларды семантикалық талдауға бағытталғаны көрсетілген. Сонымен қатар, заманауи онлайн-әлеуметтік желілерде графикалық ресурстар кең таралып, осындай экстремистік шақырулар жасауға кең мүмкіндіктер берді. Нейрондық желіні талдау арқылы кескіндер мен бейнематериалдардағы деструктивті мазмұнды анықтау мүмкіндігі қарастырылды. Нейрондық желіні тану тиімділігін арттыру мүмкіндігі кескіндердің жарықтығы мен контрастын реттеуге, сондай-ақ бейне жазу кезінде әдеттегі шуды жоюға мүмкіндік беретін кескінді алдын ала өңдеудің әзірленген моделінің арқасында анықталды. Модельдің өзіндік ерекшелігі типтік шуды сүзу үшін толқындық түрлендіру аппаратын қолдануда, сондай-ақ көршілес аймақтың жергілікті контрастына негізделген адаптивті контрастты түзету үшін әзірленген математикалық аппарат болып табылады. Әзірленген кескінді алдын ала өңдеу моделін қолдану, әлеуметтік желіде орналастырылған суреттер мен бейнематериалдардағы экстремизмге шақыруларды нейрондық желі арқылы тану дәлдігін шамамен 12 пайызға арттыруға мүмкіндік беретіні көрсетілген. Әрі қарай зерттеу жолдары онлайн әлеуметтік желілердегі суреттер мен бейнелердің өлшемдерінің кең өзгеруіне бейімделген нейрондық желі моделін жасаумен байланыстырылған.

Биографии авторов

Ш.Ж. Мусиралиева, КазНУ имени Аль Фараби

Candidate of Physical and Mathematical Sciences, Docent, Department of Information Systems of the Al-Farabi Kazakh National University, Kazakhstan, Almaty;

Қ. Багитова, КазНУ имени Аль Фараби

Ph.D., Information systems department Researcher of the Al-Farabi Kazakh National University, Kazakhstan, Almaty; Senior Lecturer, Department of Information Systems of the Kh.Dosmukhamedov Atyrau University, Atyrau, Kazakhstan;

К. Байсылбаева, КазНУ имени Аль Фараби

Master of science, Lecturer, Department of Information systems of the Al-Farabi Kazakh National University, Kazakhstan, Almaty

М. Болатбек, КазНУ имени Аль Фараби

Ph.D., Senior Lecturer, Department of Information systems of the Al-Farabi Kazakh National University, Kazakhstan, Almaty

Загрузки

Опубликован

2024-03-20

Как цитировать

Мусиралиева , Ш., Багитова, К., Байсылбаева, К., Болатбек, М., & Azanbay, K. (2024). ОНЛАЙН ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРІ БЕЙНЕЛЕРІН ӨҢДЕУ АРҚЫЛЫ САЯСИ ЭКСТРЕМИЗМДІ АНЫҚТАУ МОДЕЛІ. Известия НАН РК. Серия физико-математическая, (1), 260–282. https://doi.org/10.32014/2024.2518-1726.255